واکنش عجیب سی ان ان

خانم اوکتاویا نصر سر ادیتور سرشناس سی ان ان به دلیل پست کردن یک پیامک در تویتر و اعلام تاثر از درگذشت آیت الله عظمی محمد حسین فضل الله، به دستور رئیس این شبکه قدرت مند تلویزیونی از کار بر کنار شد. او متولد سال 1966 و لبنانی الاصل است. او در دانشگاه امریکایی بیروت تحصیل کرده و از 20 سال پیش، از 1990 در سی ان ان مشغول بوده است.

قابل توجه است که آیت الله فضل الله از سوی بسیاری از روحانیون به بدعت گذاری و خروج از سنن دیرین شیعی، به خصوص در نگاه به زن، متهم است. او تاثیر قاطعی در تحول اندیشه شیعی داشته و همواره مورد عنایت و توجه اصلاح گرایان دینی در ایران بوده است.
قوی ترین تشکل سیاسی شیعی در عراق، که نوری المالکی چهره شاخص آن است، نیز آیت الله متوفی را شخصیتی بسیار مورد وثوق و پیشوایی پر ارزش شناخته است. به علاوه علامه فضل الله نه هیچ گاه مرجعیت آیت الله خامنه ای را پذیرفت و نه هیچ گاه به حزب الله لبنان پیوست. او قبل از این که خود به مقام مرجعیت برسد آیت الله خویی و سپس آیت الله سیستانی را به عنوان مرجع مورد قبول شیعیان شناخته است. او آشکارا نظریه ولایت فقیه را مغایر زمانه دانسته و این را علنا نیز ابراز داشته است.

حس می کنم که احساس تاثر خانم اوکتاویا نصر از درگذشت آیت الله هیچ ارتباطی با مواضع سیاسی وی، که از سوی بسیاری “ضدامریکایی و ضد اسرائیلی” شناخته شده است، نداشته و ندارد. می توان تصور کرد که اوکتاویا در سال های دهه 80 در بیروت شاهد نقطه نظرهای آیت الله در قبال مساله زن و عناصر اندیشه مدرن در تفکر او بوده و به همین اعتبار تصویری خوش از او در ذهن داشته است. به خصوص خوب می توان فهمید که در آن ایام آیت الله به لحاظ فکری جزو روحانیون نو گرا و کمابیش “لیبرال” شناخته می شد.

واکنش رئیس شبکه سی ان ان به اظهار تاسف اوکتاویا کاملا شگفت انگیز است. و شگفت انگیز تر از آن علتی است که برای آن تراشیده شده است. گفته اند چون وی برای درگذشت یک تروریست و رهبر معنوی حزب الله که یک گروه تروریستی است، متاسف شده بنابراین صلاحیت حرفه ای ندارد. این حرف ها را واقعا از شبکه سی ان ان انتظار نداشتم. برداشتم این بود که شبکه سی ان ان در مقایسه با فاکس نیوز و دیگر شبکه های بین المللی امریکایی نگاهی واقع بینانه تر به مسایل جهان دارد.
این برکناری، آنهم به این صورت نشان می دهد تنگناها بیشتر از آن است که قبلا تصور می شد. اگر اوکتاویا در صفحه سی ان ان این حس خود را بیان کرده بود، باز ممکن بود از او ایراد حرفه ای گرفت. اما او فقط در تویتر، و به طور صادفانه حس خود را نوشته است. واکنش سی ان ان نشان می دهد که فشار و قدرت افراط گرایان بسیار سنگین تر از آن است که تصور میرود.
تا امروز هنوز دلایل و شواهدی قطعی ارایه نشده است که اثبات کند آقای فضل الله در عملیات تروریستی شرکت داشته و یا از آن حمایت کرده است. مروری بر مواضع و عملکرد ایشان هم حاکی از چنین خلق و خویی در وی نیست در بسیاری موارد عکس آن است. از جمله واکنش مشهور علامه در فاجعه تروریستی 11 سپتامبر 2001. از سوی دیگر بنا بر گزارش های مشهور خود وی چند بار از حملات تروریستی جان سالم بدر برده است. برخی خبرنگاران سرشناس غربی، از جمله باب وود وارد، می گویند عوامل سیا و موساد پشت آن سوء قصدها بوده اند.

شاید هنوز باید سال ها بگذرد تا حقایق عیان شود. اما از نظر من هیچ زمانی لازم نیست سپری شود تا عمل خشن سی ان ان در اخراج اوکتاویا را عملی تلقی کنم که به تخفیف بی اعتمادی های جاری میان جوامع اسلامی و غرب کمکی نمی کند. این عمل با روح سخنان اوباما در استانبول و قاهره مغایر است. با اطمینان می نویسم تصور غالب در تمام کشورهای اسلامی هم اکنون این شده است که اخراج اوکتاویا زیر فشار افراطیونی صورت گرفته است که فکر می کنند همه منقدان و مخالفان سیاست هایی از نوع جرج دبلیو بوش یا نتان یاهو همگی تروریست و یا حامی تروریسم هستند.
برخوردی که با اوکتاویا شده است با اصول ارزشی مسلط یا پذیرفته شده در غرب مغایرت دارد. مطابق فرهنگ و ارزش های پذیرفته شده در اروپا و امریکا آقای رئیس سی ان ان حق داشت به کارمند خود تذکر بدهد که سیاست سی ان ان این نیست که برای مرگ علامه فضل الله اظهار تاسف کند. او حق داشت به او بگوید از امکانات سی ان ان برای “تطهیر” کسانی که دولت امریکا آنها را “تروریست” می داند استفاده نکند. ایشان مطابق ارزش های رایج در غرب حق نداشته است اوکتاویا را به دلیل بیان احساس شخصی، در خارج از قلمرو سی ان ان، به شدیدترین شکل تنبیه کند. من این واکنش سی ان ان را محکوم می کنم چون فکر می کنم همه ما باید این ارزش هایی را که در طول چندین قرن مبارزه و تلاش به دست آمده، حفظ کنیم و اجازه دهیم تضعیف شوند. به علاوه کاری که سی ان ان کرده به استبدادیان کشور ما اجازه می دهد که بگویند “این که می گویند در غرب دموکراسی هست دروغ محض است. به هر کجا که روی آسمان همین رنگ است.”
برخی ممکن است بگویند “نحوه برخورد با اوکتاویا ذات غیر دموکراتیک نظام سیاسی و اجتماعی جامعه امریکایی را برملا کرد.” من اصلا چنین نگاهی ندارم. دموکراسی امریکایی نقایص خود را دارد. اما نحوه برخورد سی ان ان با اوکتاویا اصلا نمایش گر ذات جامعه امریکایی نیست. خیلی بدتر از آن است. به علاوه نگاه غالب بر الیت جامعه امریکایی هم پشتیبان این نحوه رفتار نیست.