راهبردها برای تقویت جمهوریت و مردم سالاری

در آستانه ۳۵ سالگی انقلاب بهمن ماه ۵۷، رویدادی که سرنوشت تمام مردم کشور ما را تغییر داد، قرار گرفته ایم.

در طول این ۳۵ سال بخش بزرگی از محافل سیاسی، که نوع دیگری از حکومت و سیاست را در نظر داشتند، کوشیده اند بر اساس مشخصه های نظام سیاسی مطلوبِ خود، و یا بر اساس فهرست مطالباتی که از حکومت دارند، یک «اتحاد» یا «جبهه» یا «شورا»‌ تاسیس کنند و به اتکای آن، تغییرِ موردِ نظرشان متحقق شود.

کارنامه ۳۵ ساله نیروهای مذکور نشان می دهد که درست کردن اتحاد بر اساس «مشخصه های نظام جایگزین» یا بر اساس «فهرست مطالبات از حکومت» هیچ کدام نه «تناسب قوا در صحنه سیاسی» را دگرگون ساخته و نه موفق شده تغییری در اوضاع کشور پدید آورد. بسیاری از این کارها حتی به صدمه دیدن کشور، یا استبداد بیشتر، هم منجر شده است.

اما تجارب تلخ و شیرینی که طی ۱۶ سال گذشته، از خرداد ۷۶ به بعد، به دست آمده، بخصوص تجربه انتخابات ۹۲ نشان می دهد که هرگاه نیروهای سیاسی ناراضی از وضع موجود، راهبردهای سیاسی مناسب انتخاب کنند، قادر خواهند شد، امید بیآفرینند، بر تناسب قوای واقعی در صحنه سیاسی تاثیر بگذارند، و گشایش ایجاد کنند. درست کردن «اتحاد» هرگاه حولِ مشخصه های نظام جایگزین، یا بر اساس مطالبات برنامه ای، باشد پایدار نخواهد ماند. اتحادهایی پایدار خواهند و موثر خواهند شد که بر اساس اشتراک نظر در راهبردهای سیاسی باشد. همه شاهد بوده ایم که طی ۱۶ سال گذشته نیروهای کشور راهبردهای سیاسی مختلفی را در پیش گرفته اند. به راستی کدام یک از این راهبردها و رویکردها در راستای برداشتن بن بست ها، گشایش فضای سیاسی، تولید امید، و بهبود وضع مردم کمک کرده اند؟

درستی یا نادرستی راهبردهای سیاسی با تاثیرات آنها سنجیده می شوند. راهبردهایی درست هستند که راهگشا باشند؛ یعنی به گشایش فضای سیاسی بیانجامند، به کشور و مردم لطمه نزند و منافع ملی را ضمانت کنند.

در آستانه سی و پنجمین سالگرد انقلاب، و به اتکای تجاربی که در این دهه ها دیده بانِ آنها، و دخیل در آن ها، بوده ام، کوشیده ام عمده ترین تفاوت ها در راهبردهای نیروهای سیاسی مختلف را بازشناخته و ویژگی ها و نقاط قوت و ضعف هر یک را به نمایش در آورم. این کار در یک قالب صوتی-تصویری و به کمک ۴ نمایه یا سمبل به انجام رساندم تا تشخیص تمایز میان راهبردها با صرف زمان کمتر تسهیل گردد.

این نخستین کار از این دست است و طبعا همراه با کاستی های تکنیکی و مضمونی فراوان. امید که با راهنمایی ها و بازخوردهایی که دریافت می کنم گام های بعدی را کم نقص تر کنم.